Ένας σημαντικός παράγοντας στην επιτυχία ενός παιδιού, τον οποίο συχνά οι γονείς υποτιμούν, είναι το κίνητρο.
Σύμφωνα με την παιδαγωγική ψυχολογία υπάρχει μία σημαντική διαφορά ανάμεσα στο ενδογενές και το εξωγενές κίνητρο. Εδώ θα περιορίσουμε την αναφορά μας σε παραδείγματα μέσα από το σκάκι, αλλά φυσικά μπορούν παραλληλιστούν και σε άλλα αντικείμενα.
Ενδογενές, είναι το κίνητρο που προκύπτει από το ενδιαφέρον προς τo αντικείμενο, αυτό που λέμε "αγάπη για το σκάκι".
Εξωγενές, είναι το κίνητρο που συνδέεται επίσης με το σκάκι αλλά για δευτερεύοντες λόγους, όπως για παράδειγμα ευχάριστο κλίμα στις προπονήσεις με τους συναθλητές, καλός προπονητής, ταξίδια για συμμετοχές σε πρωταθλήματα, απόκτηση κυπέλλων, μεταλλίων και γενικότερα διακρίσεων που αποφέρουν σεβασμό και άλλα εξωτερικά στοιχεία που συνδέονται με την επιτυχία.
Φυσικά, αυτοί οι δύο τύποι κινήτρων δεν έχουν σαφή όρια διαχωρισμού όπως το άσπρο με το μαύρο της σκακιέρας, αλλά σε πολλά σημεία αλληλοκαλύπτονται. Παρόλα αυτά, για να πετύχει κανείς μακροχρόνια, κορυφαίες διακρίσεις χρειάζεται σε μεγάλο βαθμό το εσωτερικό κίνητρο. Η σκληρή προετοιμασία και οι αποτυχίες που αναπόφευκτα έρχονται -όσο καλός και εάν είναι κάποιος- μπορούν να αντιμετωπιστούν μονάχα από παιδιά πραγματικά αφοσιωμένα σε αυτό που κάνουν. Έτσι, συχνά, επιτυχίες ή αποτυχίες που συνδέονται με το ταλέντο ενός παιδιού, θα μπορούσαν εξίσου -ίσως και ορθότερα- να αποδοθούν στο κίνητρο.
Πολλοί γονείς, αλλά και προπονητές κάποιες φορές, πιστεύουν ότι οι νίκες μπορούν να αυξήσουν το κίνητρο ενός παιδιού αλλά αυτό δεν είναι η πλήρης αλήθεια καθώς αφορά μονάχα το εξωγενές κίνητρο. Στην πραγματικότητα, συνεχόμενες επιτυχίες μπορεί να μειώσουν το κίνητρο για να επιμείνει κανείς στην προσπάθεια που απαιτείται για την περαιτέρω εξέλιξη. Εξελισσόμαστε όταν αντιμετωπίζουμε προκλήσεις, ενώ εύκολες νίκες μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένη εκτίμηση των ικανοτήτων και του επιπέδου μας.
Για αυτόν τον λόγο, στον Σκακιστικό Όμιλο Καρπάθου προσπαθούμε να έχουμε στα πρωταθλήματά μας -ειδικά τα θερινά- συμμετοχές αξιόλογων σκακιστών και εκτός Καρπάθου, αλλά και να συμμετέχουμε σε ισχυρά τουρνουά εκτός του νησιού ώστε τα παιδιά να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες προκλήσεις και να μεταφέρουν τις εμπειρίες που αποκόμισαν στους συναθλητές τους. Ενδεικτική είναι η πρώτη και μοναδική μας έως τώρα συμμετοχή στο μαθητικό πρωτάθλημα δωδεκανήσου, όπου ο αθλητής μας κατέκτησε την πρώτη θέση και θα μπορούσαμε να επαναπαυτούμε στις δάφνες μας, αλλά φυσικά αμέσως θέσαμε στόχο την συμμετοχή μας και στο πανελλήνιο πρωτάθλημα, επειδή μετά την επίτευξη κάθε στόχου, όσο σπουδαίος και εάν είναι πρέπει να στοχεύουμε ακόμη ψηλότερα.
Στον Σκακιστικό Όμιλο Καρπάθου διδάσκουμε στα παιδιά ότι, η φιλοδοξία είναι υγιής στάση ζωής και πως επιτυχημένη προσπάθεια είναι εκείνη που εκπληρώνει μακροχρόνιους στόχους και όχι προσωρινές νίκες.
Φωτογραφία: Μανόλης Βιτωρούλης